Of het nu de herfststormen zijn die de garnaal naar diepe wateren hebben gejaagd, de garnaalvretende wijtingen, de windmolenparken die het vangstgebied drastisch verkleinen, de omvang van de vissersvloot die de spoeling dun maakt, de eisen voor een duurzame visvangst of toch die vermaledijde klimaatverandering: langs de hele Noordzeekust is het beroerd gesteld met de garnalenvangst. De aanvoer heeft een historisch dieptepunt bereikt. De prijs is tot een recordhoogte gestegen. Als dat ergens hard aankomt, dan is het in Oostende, de hoeder van een iconisch gerecht aan de Belgische kust: de garnaalkroket.
Een paar jaar geleden heeft het stadsbestuur op geslepen wijze de Oostendse garnaalkroket officieel erkend weten te krijgen als ‘eetbaar erfgoed’. De buurgemeenten is het een gruwel, de garnaalkroket behoort in hun ogen de hele Belgische kust toe. Toegegeven, de zelfbenoemde hoofdstad van de garnaalkroketcultuur maakt wel werk van de promotie van de lekkernij en bevordert de lokale garnaalkrokettentrots. Zo organiseert de stad elk najaar het Garnaalkrokettenfestival, waaraan zo’n vijftienhonderd mensen deelnemen, die de beste kroket kiezen.
Sombere berichten uit Oostende, tot in het NOS journaal aan toe, doen vrezen voor de toekomst van de garnaalkroket. Dat klinkt als een jobstijding, dus alle aanleiding om ter plaatse poolshoogte te nemen.
Drie viswinkels en zeven kroketdegustaties verder tekent zich een beeld af. Gepelde garnalen, als ze er al zijn, kosten in viswinkel en supermarkt ongeveer 95 euro per kilo. Ongepelde garnalen zijn vrijwel nergens te krijgen. In restaurants en cafés zijn de zelfpelgarnalen ‘van de zaak’ bij het aperitief vervangen door Japanse rijstcrackertjes en ander knabbelgoed. Al zou je ervoor willen betalen, ze zijn er gewoon niet.
De Oostendse chefs geven prioriteit aan de garnaalkroket. Andere gerechten met garnalen, zoals tatjespap en tomaat-garnaal, zijn van de menukaart verdwenen of worden enkel nog verkocht tegen dagprijs bij voldoende aanvoer. Wat er nog aan garnalen is, wordt ingezet voor de productie van garnaalkroketten. Te prijzen valt dat er niet wordt gesjoemeld met de kwaliteit. De kroketten zijn nog steeds van een adequaat formaat en alleszins redelijk met garnalen gevuld. Op de smaak is ook weinig af te dingen.
Ze zijn wel aan de prijs, zeer aan de prijs. Als voorgerecht doen twee kroketten al gauw achttien euro en dat kan flink oplopen. Brasserie David vraagt 22 euro voor een simpel bordje met twee, overigens perfect bereide, kroketten uit eigen keuken, met een partje citroen en een toefje gefrituurde peterselie. Bij Taste Zilt in de buurgemeente Middelkerke mag je wel de jackpot hebben gewonnen in het aanpalende casino: daar betaal je de hoofdprijs van 27 euro. Zeker als er ook kinderen aan tafel zitten: een solitaire garnaalkroket uit het kindermenu vergt 14 euro.
Restaurant Le Bassin kiest voor een vlucht naar voren. Voor dertig euro legt de chef drie om hun krokante korst geprezen kroketten op het bord, opgediend als hoofdgerecht. Andere restaurants maken juist een terugtrekkende beweging en serveren de kroket solo. Bij Brassi in het Oostende Casino bijvoorbeeld, toch een locatie waar het geld moet rollen, zijn als tegemoetkoming aan de minder fortuinlijke spelers de meermaals bekroonde garnaalkroketten nu ook per stuk te bestellen. In eenvoudigere gelegenheden als eetcafés is de prijs voor een solitaire garnaalkroket een euro of negen.
Voor de gourmand met een smalle beurs is er altijd nog de fameuze Madam Kroket. Ze heeft meer dan 25 soorten kroketten in haar assortiment, en de garnaalkroketten zijn er voor vijf euro per stuk af te halen, of ter plekke in het cafetaria te savoureren. In een aandoenlijk briefje op het raam verontschuldigt Madam Kroket zich voor de vijftig cent opslag die ze niet dan met de grootste tegenzin op de prijs heeft moeten leggen. Ze verdient er niets aan. Madam Kroket bezweert ons dat het garnalentekort tijdelijk is. Zou het anders zijn, dan biedt misschien de introductie van een wijtingkroket perspectief.
Mogelijk met de moed der wanhoop, maar Oostende toont zich optimistisch. Over enkele weken start alweer de kaartverkoop voor de volgende editie van het jaarlijkse Garnaalkrokettenfestival.